ریال، واحد پول ایران، روز یکشنبه به پایین‌ترین ارزش تاریخ خود رسید. پول ملی ایران اکنون کم‌ارزش‌ترین ارز جهان تلقی می‌شود که از بیشتر از ارزهای منطقه همچون لیر ترکیه و افغانیِ افغانستان نیز ارزان‌تر است. این در حالی است که خیزش سراسری علیه جمهوری اسلامی وارد ماه سوم خود شده است و به بن‌بست رسیدن مذاکرات احیای برجام و سفر اخیر رئیس‌جمهوری چین به عربستان سعودی از دلایل ادامه سقوط واحد پولی ایران دانسته می‌شوند.

بیانیه مشترک پکن و ریاض در پی این دیدار خبر از نزدیکی جمهوری خلق چین به پادشاهی عربستان سعودی می‌دهد و این احتمال که این کشور کم‌تر از ایران نفت بخرد و به‌این ترتیب دارایی‌های ارزی ایران کاهش پیدا کند بر قیمت ارز تاثیر گذاشته است. قیمت دلار در تهران روز یکشنبه از ۳۷ هزار تومان هم فراتر رفت. این در حالی است که قیمت ارز هفت سال پیش (در پی امضای برجام) به ۳۲۰۰ دلار هم رسیده بود.

با این حساب ارزش پول ایران از آغاز سال جاری شمسی حدود ۴۰ درصد و از آغاز اعتراضات حدود ۱۴ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که انتقادها از علی صالح‌آبادی، رئیس بانک مرکزی، نیز در روزهای گذشته افزایش یافته است و بسیاری خواهان کنار رفتن او شده‌اند. صالح‌آبادی از ابتدا به‌دلیل نداشتن سابقه در زمینه بانکداری و سیاست پولی مورد انتقاد بوده است. او از دانشگاه تهران دکترای مدیریت مالی دارد و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه امام صادق گرفته است. صالح‌آبادی پیش از این دبیر کل بورس اوراق بهادار، رئیس سازمان بورس و رئیس هیات مدیره و بانک عامل توسعه صادرات بود. منتقدین می‌گفتند او سمت خود را مدیون پدرزنش، غلامرضا مصباحی مقدم، سیاستمدار اصولگرا و نماینده سابق مجلس، است. وضع بد اقتصاد ایران باعث شده که احتمال کنار رفتن صالح‌آبادی و سایر چهره‌های اقتصادی دولت رئیسی همچون مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، بیشتر مطرح شود.

روزنامه «اعتماد» حالا در مطلبی که روز یکشنبه در اینستاگرام منتشر کرد می‌گوید که طبق شنیده‌های این سه نفر نامزدهای اصلی جایگزینی صالح‌آبادی هستند: محمدرضا فرزین، اقتصاددان، دانشیار دانشگاه علامه‌طباطبایی و مدیرعامل کنونی بانک ملی؛ سید شمس‌الدین حسینی، صاحب دکترای اقتصاد از دانشگاه آزاد و وزیر اقتصاد و دارایی هر دو دولت محمود احمدی‌نژاد که در حال حاضر رئیسی کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی است؛‌ و محمد هادی زاهدی‌وفا، سرپرست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که قبلا معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی محمد مخبر، معاون اول رئیسی، بود.

زاهدی‌وفا از دانشگاه اتاوای کانادا دکترای اقتصاد دارد و در دانشگاه امام صادق تدریس می‌کند و در زمان سعید جلیلی عضو تیم مذاکره‌کنندگان هسته‌ای هم بود. او در حالی به سرپرستی وزارت کار رسید که توسط رئیسی به عنوان وزیر پیشنهاد شده بود اما نتوانست از مجلس رای اعتماد بگیرد.

وب‌سایت «تجارت نیوز» در روز ۱۴ آذر تحلیلی در نقد کارنامه صالح‌آبادی منتشر کرد و گفته بود که نه تنها او به اهداف اعلام‌شده خود عمل نکرده که اقداماتش باعث شده اقتصاد ایران با ریسک‌های بزرگ‌تری مواجه شود.

بانک مرکزی در پاسخ مفصل خود به این مقاله مدعی شده بود که این بانک در دولت سیزدهم دست به اصلاح نظام بانکی، ساماندهی بانک‌ها و «موسسات اعتباری مشکل‌دار» می‌زند و این باعث بهبود اوضاع می‌شود. صالح‌آبادی در روزهای گذشته بارها وعده بهبود اوضاع را داده است. او حدود یک هفته پیش در حاشیه جلسه کابینه در جمع خبرنگاران گفته بود: «پیش‌بینی می‌کنیم وضعیت مطلوبی در تامین منابع ارزی در ماه‌های آینده داشته باشیم.» او گفته بود «کنترل رشد نقدینگی» از اولویت‌های بانک مرکزی است و ترازنامه بانک‌ها در محدوده‌ای که شورای پول و اعتبار تعیین کرده کنترل می‌شود.

صالح‌آبادی در مهر ۱۴۰۰ با پیشنهاد احسان خاندوزی، وزیر وقت اقتصاد، و رای اعتماد کابینه منصوب شده بود. حالا با گذشت ۱۴ ماه به نظر می‌رسد او به پایان کار خود می‌رسد.